Nxënësit nga vendi ynë ishin në grupin e vendeve të cilat kanë treguar rezultate më të dobëta në lexim, matematikë dhe shkenca natyrore sipas testimit PISA në vitin 2018. Hulumtimi është bërë me nxënësit e moshës 15-vjeçare nga 78 vende botërore, kurse hulumtimin e realizoi Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim. Nga rajoni, rezultate më të dobëta kanë treguar nxënësit e Kosovës, kurse më të mirët kanë qenë 15-vjeçarët nga Sllovenia. Sipas të dhënave të Entit për Statistikë nga regjistrimi i vitit 2002, në Republikën e Maqedonisë ka pasur 1.693.044 të shkolluar dhe 635.562 qytetarë analfabetë.
“-Republika e Maqedonisë së Veriut në vendin e 67-të nga 77 vende në botë sipas leximit,
-Sipas rezultateve të matematikës është në vendin e 67-të nga 78 vende,
-Sipas shkencës është në vendin e 63-të nga 78 vende”.
Faktin se nxënësit tanë janë analfabetë e pranoi edhe vetë ministrja, në emisionin “10 Minuta”
“Të gjitha hulumtimet dhe vlerësimet tregojnë se nxënësit tanë janë funksionalisht analfabetë”, deklaroi ministrja e Arsimit dhe Shkencës, Mila Carovska (05.05.21) .
Edhe përkundër të gjitha reformave siç është Programi i Bolonjës, Kembrixh etj. paralajmërimi për reforma të reja, i cili u prit me reagime të shumta, nuk ka shënuar përparim. Prandaj parashtrohet pyetja – ku gabojmë, cila është arsyeja për rezultate kaq të këqija dhe përse reformat nuk kanë sukses?
“A i ka pyetur dikush nxënësit çka u pëlqen atyre dhe përse nuk kanë sukses? Nuk mjafton vetëm dikush të bëjë hulumtim mes nxënësve se ata nuk kanë dije të caktuara, por nga ana tjetër nuk bëhet hulumtim lidhur me atë nëse nxënësit janë të kënaqur dhe si ndjehen në shkollë”, u shpreh Mirjana Jovanovska-Stojanovska nga Oda e Psikologëve të Maqedonisë së Veriut.
Shkolla “nuk është në ajër” nuk mund të ndahet, por është pjesë e sistemit në të cilin jetojmë, shton Stojanovska.
“Ata nxënës vijnë nga shtëpia e prindërve të tyre të pakënaqur, të njerëzve të cilët luftojnë për jetë. Prindër të cilët nuk kanë besim në asgjë, bile në ekzistimin e viruseve, vaksinave… Vijnë nga familje të cilat për 30 vjet po kalojnë përmes një tranzicioni”, shtoi më tej ajo.
Ajo thotë se për reforma të vërteta në arsim mund të flitet kur do të angazhohemi që nxënësit të ndjehem më të kënaqur dhe më të sigurt, kur do të kujdesemi për shëndetin e tyre emocional me qëllim që të vijnë në shkollë më të lumtur dhe më të qeshur, kurse arsimtarëve dhe profesorëve t’u mundësohet jetë më dinjitoze dhe respekt më të madh për profesionin e tyre.