Rritja reale e Bruto Produktit Vendor (BPV) pritet të arrijë 3,1 për qind në vitin 2025, 3 për qind në vitin 2026 dhe 3 për qind në vitin 2027, sipas vlerësimeve të fundit të Bankës Botërore për Maqedoninë e Veriut.
Në raportin e sapopublikuar, theksohet se ndryshimi në krahasim me projeksionet e raportit pranveror për vitin 2025 është në rritje, me 0,4, 0,3 dhe 0,2 pikë përqindje përkatësisht për këto tre vite.
Vlerësimet dhe parashikimet bazohen në të dhënat e disponueshme deri më 20 shtator 2025.
Rritja ekonomike e rajonit
Sipas Bankës Botërore, rritja ekonomike në Ballkanin Perëndimor pritet të përshpejtohet me ritme të moderuara në vitin 2026 dhe të rimëkëmbet më fuqishëm në vitin 2027, e mbështetur kryesisht nga rritja e eksporteve dhe investimeve, ndërsa pasiguritë në ekonominë globale pritet të zbuten.
Për të avancuar drejt përafrimit me Bashkimin Evropian, raporti thekson se rajoni duhet të fokusohet në krijimin e vendeve më cilësore të punës.
Në vitin 2025, rritja ekonomike në Ballkanin Perëndimor është ngadalësuar si pasojë e inflacionit, që ka zbehur fuqinë e konsumit, dhe pasigurisë së shtuar, që ka frenuar tregtinë dhe investimet — pavarësisht rritjes së pagave dhe zgjerimit të kreditimit.
Politika fiskale, ndonëse disi e lehtësuar, ka mbetur e disiplinuar: deficiti buxhetor është mbajtur nën 3 për qind, ndërsa borxhi publik ka vazhduar trajektoren zbritëse.
Parashikimet për rajonin
Sipas Raportit të Rregullt Ekonomik për Ballkanin Perëndimor, rritja e kombinuar ekonomike e Shqipërisë, Bosnjës dhe Hercegovinës, Kosovës, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë pritet të arrijë 3,0 për qind në vitin 2025, që është 0,2 pikë përqindje më e ulët se parashikimet e mëparshme.
Rritja pritet të përshpejtohet në 3,1 për qind në vitin 2026 dhe 3,6 për qind në vitin 2027.
“Ballkani Perëndimor po përparon në drejtim të ngushtimit të hendekut të zhvillimit me ekonomitë më të përparuara të Bashkimit Evropian, por rritja mbetet e pamjaftueshme për të përmbushur aspiratat e qytetarëve”,
– thekson Xiaoqing Yu, Drejtoreshë e Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor.
“Për të shndërruar rajonin në një ekonomi moderne, është thelbësore të riformulohen strategjitë e punësimit – duke nxitur pjesëmarrjen në tregun e punës, përmirësimin e aftësive të popullsisë dhe zgjerimin e bizneseve përmes përdorimit të teknologjive digjitale.”
Sfida demografike dhe tregu i punës
Raporti vë në dukje një paradoks në tregun e punës: mungesa e fuqisë punëtore në disa sektorë shoqërohet me nivel të lartë papunësie (mbi 10%) dhe pjesëmarrje të ulët në tregun e punës, që mbetet nën 55 për qind, veçanërisht tek gratë, të rinjtë dhe të moshuarit.
Tendencat demografike po e përkeqësojnë më tej situatën. Popullsia në moshë pune ka rënë ndjeshëm dhe parashikohet të tkurret me gati 20 për qind deri në vitin 2050. Nëse këto trende vazhdojnë, rajoni mund të përballet me mungesë prej mbi 190 mijë punëtorësh gjatë pesë viteve të ardhshme.
Rekomandimet e Bankës Botërore
Për të nxitur rritjen ekonomike, Ballkani Perëndimor duhet të:
- Investojë në infrastrukturë bazë – si arsim, shëndetësi dhe transport – që janë thelbësore për krijimin e vendeve të punës dhe përmirësimin e produktivitetit.
- Forcojë qeverisjen dhe përmirësojë klimën e biznesit, përmes një mjedisi rregullator të parashikueshëm dhe reformimit të ndërmarrjeve shtetërore.
- Nxisë konkurrencën në sektorë strategjikë si energjia dhe transporti, dhe të mbështesë bizneset inovative (startup-et).
- Mobilizojë kapital privat për të siguruar financim, investime dhe garanci që do të përshpejtojnë përdorimin e teknologjive digjitale dhe të gjelbra.